Ko hono mapule’i e manava ‘i hono fakahoko ( controlled breathing) ko e feinga ia ke fakatonutonu e vave ( rate) mo e sipinga ( pattern) ‘o e manava he kuo liliu ia mei he angamaheni [ ko e anga maheni ‘oku maamaalie e manava pea ‘oku te ongo’i ‘oku fekau’aki ia mo e konga ki lalo e ma’ama’a ( lungs) pe ko e kete ( abdomen) pea ‘i he taimi tatau ‘oku te ongo’i ‘e fonu ‘ea hoto kete ka e ‘ikai ‘iai ha liliu ‘i he konga ki ‘olunga e fatafata , ko ‘eni ‘oku ui ko e ‘ manava fakaenatula ‘ ( natural breathing ) pe manava’aki e kete ( abdominal breathing)].
‘I he fakatamaki ‘oku hoko fakafokifaa ‘oku liliu leva mei he manava fakaenatula ( manava’aki e kete) ki he manava ‘oku vave, mamaha pee ongo’i tautau ( shallow) pea ‘oku te ngaue’aki e konga ki ‘olunga hoto ma’ama’a ( fatafata), ‘oku ‘ikai ke fakanatula ia.
Fakatokanga’i ange ‘oku malava ke hoko e me’a ni tu’unga’a pe , ta’e fai ha ngaue fakasino lahi, tukukehe e fakatamaki Covid -19 (pe ko ha kulukia’anga pee) kuo hoko mai.
Ko e manava ‘oku vave, mamaha pea ‘oku te ngaue’aki e konga ki ‘olunga e fatafata ‘oku malava ke hoko fakataha pe ia mo e ngaahi faka’ilonga ni
Ko e fakalukufua e fakamatala ‘i ‘olunga na mo e ngaahi faka’ilonga na ko ‘eni ‘oku ui ko e ‘Panic attack’ ( Lotopuna tamaki) , kaa ko ‘ene hokohoko fakaengaue ( process) ‘oku ui ko e ‘ Hyperventilation’ he lea fakametikale.
‘Oku malava hono mapule’i e manava ‘i hono fakahoko ( controlled breathing) ‘o liliu mo fakafoki e manava ‘oku ‘ikai fakaenatula ( manava ‘oku vave , mamaha pea ngaue’aki e konga ki ‘olunga e ma’ama’a/fatafata) ki he manava fakaenatula pe manava’aki e kete.
‘Aia ko hono liliu pe mei he manava ‘oku ‘ikai fakaenatula ki he manava ‘oku fakaenatula pea holo ai pe ko e pulia e ngaahi faka’ionga ‘oku haa atu ‘i ‘olunga na.
Ko e founga ni ( controlled breathing- hono mapule’i e manava ‘i hono fakahoko) ‘oku ui ia ko e CALMING BREATH ( MANAVA FAKANONGA)
Ko e Manava Fakanonga ‘oku hangee pe ia ko ha fakamalohi sino he kaa moluu hoto sino ‘e nonga hoto ‘atamai . Kaa nonga hoto ‘atamai ‘e moluu hoto sino.
Ke ke fai tu’o hongofulu ‘eni ‘i he ‘aho pee laka hake ai ‘i hono fiema’u.